Thema 3: Schuldhulpverlening
Uit gesprekken met cliënten van de Voedselbank blijkt dat het lang duurt voordat de termijn van drie jaar van schuldsanering ingaat. Jaren gaan voorbij voordat men hulp zoekt. Eenmaal in de schuldsanering is het leven nog steeds zwaar: er is drie jaar lang uitsluitend geld beschikbaar voor eerste levensbehoefte. Dat zorgt voor veel stress.
Schuldenproblematiek
Uit gesprekken met cliënten van de Voedselbank blijkt dat het lang duurt voordat de termijn van drie jaar van schuldsanering ingaat. Jaren gaan voorbij voordat men hulp zoekt. Eenmaal in de schuldsanering is het leven nog steeds zwaar: er is drie jaar lang uitsluitend geld beschikbaar voor eerste levensbehoefte. Dat zorgt voor veel stress.
Geen verbetering in aantal mensen dat zich bij GKB meldt
Ondanks de jarenlange inspanningen van vele instanties in schuldhulpverlening is er in Groningen geen verlaging van aantal huishoudens in schuldhulptrajecten te zien in tijden van economische bloei vóór de crisis. Op deze kaart van het CBS zie je de verdeling van huishoudens met schulden naar gebied in Nederland, berekend op basis van de geregistreerde problematische schulden. Onze provincie heeft relatief veel huishoudens met schuld. In Groningen melden zich jaarlijks 2000 mensen bij de GKB om grip te krijgen op hun schuldenlast en leven. In 2019 zaten 2200 cliënten in een schuldhulptraject bij de kredietbank en nog eens duizend staan onder financieel bewind. (DvhN,13-09-2019)
Onderschatting cijfers
Cijfers van het NIBUD met betrekking tot betalingsproblemen en -achterstanden laten zien dat schuld veel meer huishoudens betreft dan wat het CBS registreert. Het NIBUD rapporteerde in 2018 dat 32% van de Nederlandse huishoudens met een of meerdere betalingsachterstanden te maken heeft gehad. Ook bleek dat het aantal huishoudens met betalingsproblemen nagenoeg gelijk was aan 2015, zo’n 20% van de Nederlandse huishoudens.(Website, Nibud) Het Schuldenlab becijfert dat inmiddels 2 miljoen huishoudens met een betalingsachterstand leven. (website, SchuldenLab)
Jongeren
Het NIBUD kijkt ook specifiek naar jongeren. Voor de coronacrisis was op jezelf wonen voor jongeren met een minimumloon of een uitkering nauwelijks haalbaar en is er structureel geld tekort om rond te komen. 400.000 jongeren tussen de 18 en 26 jaar kampen al met ernstige betalingsproblemen.
Invloed bureaucratie
Jesse Fredrik, correspondent economie, bestudeert dit thema al jaren en bepleit dat de aanpak van schulden anders kan. De sector is volgens hem “uitgegroeid tot een bureaucratisch moeras, waarin de schuldenaar zelden geholpen wordt en de belastingbetaler voor de kosten opdraait.” (Artikel Correspondent 31-05-2018)
Zweeds model
In Groningen zijn stappen gezet om een ander systeem van schuldhulpverlening op de agenda te krijgen. De Voedselbank Groningen lobbyt al jaren voor invoering van het Zweedse model, waar de schuldenindustrie is ondergebracht in één instelling met als doel rust, duidelijkheid en een zo kort mogelijke aflosperiode voor de schuldenaar. Met bureaucratische eenvoud en nog steeds streng bij het verlenen van een schone lei. Om zo schuldenaars niet onnodig lang in armoede te laten zitten. Daarnaast vereist preventie van schulden veel aandacht. Afterpay bedrijven varen nog steeds wel bij de wettelijk toegestane maximale rente van 14% bij het verstrekken van consumptieve kredieten, nu tijdelijk verlaagd naar 10% tijdens de coronacrisis.
Inzet tienpuntenplan
In de komende jaren zullen we van onderaf mensen die direct betrokken zijn het proces van Schuldhulpverlening vragen wat er goed gaat, en wat er beter kan. Door iedereen er als individu bij te betrekken en dit transparant te bespreken, hopen we het proces rond dit onderwerp te verbeteren tot een zo efficiënt en betaalbaar mogelijk proces. Vooralsnog lijkt het Zweeds Model ons daarbij het beste alternatief.